Lang geleden rond de 18e eeuw leefden stammen in Nieuw Zeeland veel met elkaar in strijd. Hun doel was simpel, ze moesten overleven. Daarom voerden ‘tribes’ regelmatig oorlog met elkaar om in hun basis behoeften zoals voedsel te voorzien. Maar ook land en macht waren onderdeel van strijd.

De Maori cultuur veranderde begin 19 eeuw toen een beroemde stamleider, Te Rauparaha ter nauwer nood ontsnapte aan een aanslag op zijn leven door twee vijandige stammen. Hij kreeg bij een bevriend stamhoofd onderdak in een ondergronds hol en werd daarmee gered van de dood. Na deze ervaring bedacht hij als ode aan het leven een dans (de Haka) die vele decennia gedast werd als uiting van kracht, identiteit en overleving.

De meest bekende Haka dans is de ‘Ka Mate’ gebaseerd op het overlevingsverhaal van de beroemde strijder Te Rauparaha. Ka Mate, Ka Ora wat letterlijk betekend ‘deze dood’, ‘dit leven’. ‘Ka Mate’ wordt daarom ook wel gezien als ‘de overwinning van het leven op de dood’.

De Ka Mate bestaat uit een ritmische combinatie van zang en dans. Waarbij we het begrip ‘zang‘ ruim mogen nemen; je zou het ook wel ‘scanderen’ kunnen noemen. Deze Haka wordt in meeste gevallen groepsverband uitgevoerd. De Maori noemen dit ‘kapa haka’ wat zoveel betekent als in rij. De ‘Ka Mate’ is vooral bedoeld om tegenstanders te imponeren en te beangstigen.

Vandaag de dag zien we deze Maori traditie nog steeds terug in het internationale rugby. The All Blacks, het nationale rugbyteam van Nieuw-Zeeland voert de Ka Mate Haka-dans uit voor elke wedstrijd die zij spelen. Dit als uiting van teamgeest, passie en kracht. Zij imponeren hiermee niet alleen hun tegenstanders, ook de toeschouwers in het stadion kijken zijn onder de indruk van de krachtige Haka-dans. Hiermee leveren de All Blacks een bijdrage aan hun mythische status die uitgroeide tot een van de meest bekende sportrituelen ter wereld.

Denk niet dat de Haka zomaar een dans is. De Nieuw-Zeelandse rugby spelers zien de dans als hun cultureel erfgoed, het uitvoeren ervan zien zij als een eerbetoon en respect naar hun voorvaderen. Dit respect reflecteert zich ook terug bij de toeschouwers in het stadion en dat maakt de Haka zo krachtig.

Deze cultuur zien we niet alleen terug in de Haka-dans, ook de manier waarop de mannen van het All blacks team rugby beoefenen is indrukwekkend. Hun motto is niet voor niets “Achieve our goal or die trying to”. Zij zien rugby niet alleen als hun sport, maar als hun bestaansrecht. Dat klinkt misschien raar maar een rugby wedstrijd gaat bij hen net als bij de Haka over overleven. Het spel winnen zien zij als ‘leven’ en verlies is voor hen letterlijk ‘doodgaan’. Geen team is zo gepassioneerd in deze sport als het All Blacks rugbyteam.

Dit vertaalt zich ook terug in hun resultaat, zij werden tot op heden als enige rugbynatie drie keer wereldkampioen in de rugby world series. En dat is nogal een prestatie voor een rugbynatie met krap 5,5 miljoen inwoners. Lees hierover mee in het artikel over de kwaliteiten van de All Blacks.

Hieronder vindt u de tekst van de Ka Mate Haka, geheel in lijn met de legende over Te Rauparahua. Bang om te sterven, maar overtuigd dat hij zal overleven. Een tekst die gaat over de harige man die hij bezingt waarvan wordt aangenomen dat dit zijn redder in nood was. Eenmaal uit zijn schuilplaats ziet hij de zon weer schijnen. De zon staat als metafoor voor het leven dat zich openbaart. En bij elke stap die hij neemt komt hij steeds dichterbij het licht (de zon), bij het leven.